ارزیابی عوامل خطر و میزان شیوع اختلالات اسکلتی-‌ عضلانی با استفاده از روش‬های QEC و Body Map واحدهای عملیاتی یکی از پالایشگاه‬های گاز ایران با تفکر دوباره بر عمل آن

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف بررسی و تحلیل ارزیابی عوامل خطر و میزان شیوع WMSDs با استفاده از روشهای QEC و Body Map در واحدهای عملیاتی یکی از پالایشگاههای گاز با تفکر دوباره بر عمل آن بر اساس سوال پژوهشی مربوطه انجام گرفت. روش کار: این مطالعه توصیفی-­ تحلیلی بر روی 254 نفر از کارکنان عملیاتی انجام گرفت. این پژوهش در چهار مرحله انجام شد، که در مرحله اول 72 ایستگاه کاری واحدهای عملیاتی از طریق روش QEC مورد ارزیابی پوسچر قرار گرفته و در مرحله دوم برای پرسنل مربوطه میزان شیوع WMSDs با استفاده از روش Body Map مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از مصاحبه با مسئولین مربوطه، در نهایت با استفاده از رویکرد تفکر دوباره بر عمل، اثربخشی چنین مطالعاتی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس امتیازات نهایی روش QEC، میانگین امتیازات مربوط به 72 ایستگاه کاری برابر 8/53 درصد بود. بر اساس نتایج حاصل از Body Map در واحدهای مختلف، از بین کل اندام ها بیشترین میزان WMSDs مربوط به نواحی کمر (47%) و زانو (46%) بود. نتایج مصاحبه­ها نشان دهنده عدم سیاستگزاری، عدم وجود برنامه و برنامه­ریزی مناسب برای چنین طرحهایی بود. نتایج Meta-Reflection نشاندهنده این بود که ارزیابی­های صورت گرفته بدلیل انجام ناقص چرخه­های یادگیری، صرفاً جوابگوی بررسی وضعیت WMSDs و شرایط ارگونومی ایستگاههای کاری و ارائه راهکارهای اصلاحی توسط متخصصین بیرون از سازمان می­باشد. بر اساس آن، این کار باعث نقصان فرایند این گونه کارهای مطالعاتی شده و منجر به تاثیر کم آن در بهبود شرایط سلامتی، ایمنی و ارگونومی در سازمان مربوطه شده است. نتیجه گیری: امتیازات روشهای QEC و Body Map مورد استفاده تائیدکننده یکدیگر بوده، به نحوی که وجود شرایط کاری نامناسب و غیرارگونومیک سبب ایجاد پوسچر­های نامطلوب و در نتیجه بروز اختلالات شده است. همچنین این نوع مطالعات ارزیابی­ها با عدم تکامل سطوح یادگیری سازمانی مواجه می­باشند که باید بیشتر از گذشته روند چنین پژوهشهایی را با پژوهش تعاملی و نگرش سیستمی ارگونومی در محیط­های کاری اصلاح و ارتقا داد.